برنامه ریزی دوران گذار از اشتغال به بازنشستگی: مطالعه مبانی،تجارب و مدل‌های آمادگی بازنشستگی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

چکیده

عدم برنامه‌ریزی در دروان گذار به بازنشستگی می‌تواند بازنشستگان را با چالش‌های روانی، اجتماعی، مالی، سلامتی روبرو ساخته و سازش با بازنشستگی را طاقت‌فرسا نماید. از این رو، هدف این مقاله مطالعه ادبیات‌نظری برنامه‌ریزی بازنشستگی، تجارب کشورهای پیشرو و در نهایت تبیین مدل‌ها اجرایی برنامه‌های آمادگی بازنشستگی می‌باشد. این پژوهش مروری با بهره‌مندی از روش تحلیل اسناد و رویکرد تحلیل روایتی با انتخاب بهترین و جامع‌ترین اسناد و تجارب، به بررسی مفاهیم و ابعاد مختلف برنامه-ریزی دوران گذار به بازنشستگی پرداخته است. نتایج نشان داد که برنامه‌ریزی بازنشستگی به اقدامات مداخله‌ای سازمان یافته‌ای اطلاق می‌شود که برای کمک به شاغلین برای سازگاری با بازنشستگی طراحی می‌شود و به دو دسته اصلی برنامه‌ریزی و مشاوره تقسیم‌بندی می‌شوند. این برنامه‌ها از حیث رویکرد به دو دسته فردی و گروهی و از حیث فراگیری به سه دسته جامع، متوسط و محدود تقسیم می‌شوند. تجارب کشورها نشان داد برخی سازمان‌ها به تدوین راهنماهای بازنشستگی بسنده نموده و برخی دیگر مدل‌های پیچیده‌تر و جامع‌تری برای تدوین برنامه آمادگی بازنشستگی طراحی نموده‌اند. در این مقاله، ابتدا تجارب برخی سازمان-های پیشرو (ارتش آمریکا، شرکت سرمایه‌گذاری فیدیلیتی آمریکا، دانشگاه شفیلد انگلستان، کارکنان دولت فیلیپین، کارکنان سازمان ملل متحد و سازمان تأمین اجتماعی نیروی‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران) در تدوین راهنمای برنامه آمادگی بازنشستگی تبیین و سپس مدل‌های متنوع اجرایی برنامه‌های بازنشستگی معرفی شده است. در این خصوص، مدل‌های فرد-منبع، مشاوره فردی، ارائه-مخاطب، بحث-ترغیب، کارگاه چند گروهی و غیره بررسی شده‌اند. در انتها نیز یک دستورالعمل جامع برای تدوین برنامه‌های آمادگی بازنشستگی و زیرساخت‌های ضروری آنها پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها