بررسی آسیب شناسانه تجارب مشابه با ایده بانک زمان در کشور

نویسنده

کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه، دانشگاه هنر، ‌تهران

چکیده

توسعه فعالیت‌های داوطلبانه و بشردوستانه با هدف گسترش رفاه و خیر عمومی در سال‌های گذشته تا به امروز از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد و دستگاه‌های حاکمیتی متولی رفاه و تأمین اجتماعی در سراسر دنیا پیگیری و دنبال شده است. در کشور ما نیز فعالیت‌های این چنینی در نهادهایی نظیر آستان قدس رضوی، انجمن‌ها و گروه‌های خیریه و برخی دستگاه‌های حاکمیتی و عمومی نظیر بسیج و شهرداری‌ها رواج یافته است. از آنجایی که برپایی یک نظام بانک زمان با توجه به اهداف و وظایف سازمان دارای اهمیت فراوانی است، بهره‌گیری از تجارب موجود در خصوص فعالیت‌های داوطلبانه در حوزه‌های مختلف می‌تواند درس آموخته‌های مفیدی را در این راستا در اختیار گروه پژوهش قرار داده و راهبردهای استقرار این نظام و شرایط تحقق‌پذیری آن را مشخص نماید. لازم به ذکر است فعالیت‌های بانک زمان را نمی‌توان دقیقاً معادل با کار داوطلبانه در نظر گرفت، چرا که در ازای فعالیت‌های افراد در بانک زمان به آن‌ها ازر زمانی تعلق می‌گیرد. این پژوهش از جنبه اهداف بیرونی کاربردی است و در آن از تحلیل محتوا کیفیِ استقراییِ آشکار به عنوان شیوه پژوهش استفاده می‌شود.
در این پژوهش با استفاده از نظرات فعالان فعالیت‌های داوطلبانه و مشاهدات میدانی، پس از بازخوانی چند باره متن مصاحبه‌ها و یادداشت‌های میدانی تحلیل برای مفاهیم (فرایند کُدگذاری)، در سه سطح از انتزاع صورت گرفته است و در نهایت به پنج مقوله اصلی که تبیین‌کننده تجربه کار داوطلبانه دست یافته شد که عبارتند از: پیشران‌های درونی کار داوطلبانه، پیشران‌های بیرونی کار داوطلبانه، ساختارهای محدود کننده درونی، ساختارهای محدود کننده بیرونی، آثار و نتایج کار داوطلبانه. در نهایت با ارائه راهبردها و سیاست‌های سعی بر آن شد که تا چگونگی امکان بهره‌گیری از تجربه کار داوطلبانه در کشور در ایجاد و توسعه پروژه بانک زمان، بیان شود.

کلیدواژه‌ها